Czy w polskiej oświacie będzie lepiej? W opinii dyrektorów szkół niepublicznych, nieprędko. Ich zdaniem w rodzimym szkolnictwie potrzebne są zmiany systemowe, które nie przyniosą spektakularnych efektów w krótkim okresie. Nastroje dyrektorów szkół niepublicznych po raz 13. zbadało Społeczne Towarzystwo Oświatowe.
Społeczne Towarzystwo Oświatowe co kwartał pyta dyrektorów szkół niepublicznych o ocenę sytuacji w oświacie. Tylko raz, w czerwcu br., wśród ankietowanych dominował pogląd, że kondycja polskiego szkolnictwa nie jest ani dobra ani zła. Tym razem, podobnie jak we wszystkich wcześniejszych edycjach badania, największy odsetek respondentów ocenił sytuację jako raczej złą lub zdecydowanie złą (43,7%).
Uzasadniając swoje odpowiedzi, ankietowani zwracali uwagę na wyzwania związane z deficytami kadrowymi i liczne zmiany wprowadzane przez resort edukacji bez odpowiedniego przygotowania.
Kiedy w oświacie będzie lepiej? Nieprędko
Wartość Indeksu Optymizmu wyniosła 14,1[1] – taki odsetek respondentów oczekuje, że w kolejnych miesiącach sytuacja w oświacie ulegnie poprawie. To wynik zbliżony do czerwcowego (12,8), ale zarazem wyraźnie gorszy niż w marcu br. i w grudniu 2023 r. (wartość Indeksu Optymizmu odpowiednio: 28,9 i 37,8). Wzrósł także odsetek pesymistów – pogorszenia spodziewa się 29,5% respondentów, w porównaniu z 15,6% takich wskazań w czerwcu.
Wśród badanych ponownie jednak dominuje przekonanie, że w najbliższych miesiącach sytuacja w oświacie nie ulegnie zmianie (47,9%). Ankietowani dyrektorzy wskazywali, że polska szkoła potrzebuje przede wszystkim zmian systemowych, które wymagają czasu i nie przyniosą efektów w krótkim okresie. Tymczasem zdaniem respondentów, obecnie wprowadzane zmiany mają głównie kosmetyczny charakter.
– Przed polską oświatą stoją wyzwania, z którymi nie sposób poradzić sobie z dnia na dzień, dlatego władze oświatowe nie powinny zwlekać z planowaniem właściwych działań. W procesie planowania powinien jednak możliwie głośno wybrzmieć głos ekspertów, w tym praktyków, którzy znają szkolne realia. Przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi szeroko dyskutowany był pomysł powołania eksperckiego zespołu, które przygotuje propozycje reform, a członkowie obecnej koalicji rządowej przychylali się do jego utworzenia. Mam nadzieję, że zapowiedź powołania wspomnianego zespołu wykroczy poza sferę deklaracji – mówi Zygmunt Puchalski, Prezes Społecznego Towarzystwa Oświatowego.
Szkoły podstawowe zadowolone z rekrutacji
Zdaniem większości dyrektorów szkół niepublicznych, kondycja ich placówek jest raczej dobra (49,3%) lub zdecydowanie dobra (11,3%). Co trzeci ankietowany (35,2%) ocenia, że nie jest ona ani dobra, ani zła.
Zdaniem ponad połowy respondentów (52,1%) sytuacja ich szkół jest podobna jak przed rokiem. Co trzeci dyrektor stwierdził, że kondycja jego placówki raczej poprawiła się (31%) lub zdecydowanie poprawiła się (4,2%).
Dwóch na trzech ankietowanych (63,4%) ocenia ponadto pozytywnie tegoroczną rekrutację. W tym zakresie widoczne są jednak znaczące różnice między dyrektorami szkół podstawowych i ponadpodstawowych. O ile w przypadku tych pierwszych zdecydowana większość (73,7%) jest zadowolonych z poziomu zainteresowania rekrutacją, o tyle w gronie tych drugich zadowolenie deklaruje już tylko połowa ankietowanych (51,5%). Przyczyną wspomnianej różnicy może być fakt, iż tym razem szkoły podstawowe kończyło znacznie mniej uczniów niż jeszcze przed rokiem.
Po pierwsze: nauczyciele
Ankietowani dyrektorzy tradycyjnie ocenili, jakie są kluczowe wyzwania przed którymi stoją w swojej pracy. Podobnie jak we wszystkich dotychczasowych edycjach badania, najczęściej wybierana odpowiedź to dbanie o stabilną sytuację kadrową (81,7%). Znacząca część respondentów zaliczyła do grona kluczowych wyzwań także dbałość o stabilną sytuację finansową szkoły (67,6%) i zapewnienie uczniom odpowiedniego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego (49,3%).
O badaniu: „Barometr Edukacji Niepublicznej”
Badanie pt. „Barometr Edukacji Niepublicznej” zostało zrealizowane metodą CAWI w dniach 21-23 września 2024 r. W ankiecie skierowanej do dyrektorów szkół niepublicznych wzięło udział 71 dyrektorów, reprezentujących niepubliczne szkoły podstawowe i ponadpodstawowe.
Społeczne Towarzystwo Oświatowe bada nastroje dyrektorów szkół niepublicznych od września 2021 r. Kolejne odsłony „Barometru Edukacji Niepublicznej” są realizowane co kwartał.
[1] W poprzednich trzech edycjach badania wartość Indeksu Optymizmu była następująca: 37,8 (10. edycja, listopad-grudzień 2024 r.), 28,9 (11. edycja, marzec 2024 r.), 12,8 (12. edycja, czerwiec 2024 r.)