13 września gościem programu „Poranek Tok FM” była Pani Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Gdańska. W wypowiedziach Pani Prezydent pojawiły się informacje o finansowaniu szkół niepublicznych, które nie są zgodne z prawdą lub są dalece nieprecyzyjne. Nie zostały one sprostowane na antenie, dlatego z dużym prawdopodobieństwem wytworzyły u słuchaczy mylne przekonanie na temat sposobu finansowania niepublicznych szkół w naszym kraju.
Jako stowarzyszenie, które od ponad 35 lat działa na rzecz poprawy jakości edukacji, uważamy, że dyskusja o polskiej oświacie powinna być prowadzona na podstawie sprawdzonych i rzetelnych danych. Informacje nieprecyzyjne lub niezgodne ze stanem faktycznym nie powinny być powielane w przestrzeni publicznej, dlatego Społeczne Towarzystwo Oświatowe przekazało swoje zastrzeżenia zarówno Pani Prezydent, jak i redakcji „Poranka Tok FM”.
Zachęcamy do zapoznania się z cytatami ze wspomnianej audycji i naszymi komentarzami.
Cytat 1: „Nawet jeśli obywatel, obywatelka, wysyła dziecko do szkoły niepublicznej, to za to płacimy także my wszyscy. Ja wiem, że to jest wiedza nie tak powszechna. Ponieważ poza czesnym także gmina musi dokładać pieniądze i to niezależnie od tego czy ta szkoła niepubliczna ich potrzebuje.”
Komentarz:
Samorządy nie „dokładają” szkołom niepublicznym własnych pieniędzy. Rolą samorządu jest przekazanie szkołom niepublicznym pieniędzy, które pochodzą z budżetu państwa.
Co do zasady, jedynymi szkołami, które otrzymują dodatkowe środki z budżetu samorządu, poza subwencją od państwa, są publiczne szkoły prowadzone przez ten samorząd. Zarówno z danych przekazanych nam przez samorządy, jak i z materiałów publikowanych w mediach wynika, że gminy zapewniają znaczące środki prowadzonym przez siebie placówkom.
Z danych przekazanych nam przez samorządy wynika np., że w 2022 roku:
- W przypadku Gminy Miejskiej Kraków – dopłata samorządu do zadań objętych subwencją oświatową realizowanych w samorządowych szkołach i placówkach oświatowych wyniosła blisko 570 mln zł (wydatki szkół i placówek publicznych sfinansowane z subwencji wyniosły 834 mln zł)
- W przypadku Katowic – miasto „dopłaciło” szkołom publicznym 235 mln zł (przy 302 mln zł pochodzących z subwencji)
- W przypadku Gdańska – było to 350 mln zł (przy 477 mln zł z subwencji)
W praktyce oznacza to, że na każde 2 zł z subwencji wspomniane samorządy dokładają na prowadzenie szkół publicznych 1-1,5 zł z własnego budżetu, a w przypadku Warszawy nawet więcej.
Wiele innych samorządów przeznacza równie duże środki (procentowo) na finansowanie prowadzonych przez siebie szkół. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wspomniane środki pochodzą z podatków – płaconych także przez tych rodziców, którzy posyłają dzieci do szkół niepublicznych.
Cytat 2: […] chcielibyśmy jako samorządy mieć chociaż wpływ na liczbę powstających szkół, bo to jest coś na co absolutnie nie mamy wpływu i nawet w trakcie roku szkolnego, w trakcie roku budżetowego, kiedy takie szkoły powstają, my jesteśmy zobowiązani do finansowania, nie mogąc tego przewidzieć.”
Komentarz:
Środki na finansowanie szkół niepublicznych pochodzą z budżetu państwa, a rolą samorządu jest ich przekazanie. Jeśli szkoła niepubliczna powstanie w trakcie roku budżetowego, nie dostaje takich środków od razu.
Zgodnie z ustawą o finansowaniu zadań oświatowych każda szkoła musi wystąpić z wnioskiem o otrzymanie dotacji na kolejny rok budżetowy do dnia 30 września, podając przewidywaną liczbę uczniów (chyba że w szczególnych sytuacjach samorząd zwolni ją z takiego wymogu). Weryfikacja tej liczby jest możliwa m.in. dzięki danym wprowadzonym przez szkołę do Systemu Informacji Oświatowej.
Szkoła, która powstaje w trakcie roku budżetowego, nie dostanie od razu dotacji, chyba że samorząd zdecyduje, że chce udzielić takiej dotacji wcześniej. Nie ma jednak takiego obowiązku.
Środki na finansowanie szkół niepublicznych nie są środkami własnymi samorządu, ale pochodzą z budżetu państwa. Rolą samorządu jest przekazanie szkołom środków odpowiadających liczbie uczniów tych szkół. Sposób podziału subwencji jest ustalany przez Ministra Edukacji z uwzględnieniem obowiązku dotowania szkół istniejących w konkretnym terminie.